Սասունցի Դավիթը

1. Դուրս գրիր անծանոթ բառերը և բացատրիր:
2. Բացատրիր աղաչանք անել, քաղցր աչքով մտիկ անել, կրակ դառնալ արտահայտությունները:

Աղաչանք անել-աղաչել

քաղցր աչքով մտիկ անել-ուրախ նայել

կրակ դառնալ-վառվել

1. Վերնագրիր հատվածը:

Սասունցի դավիթը թրի տակով չի անցնում

1. Հատվածը կարդալուց հետո ի՞նչ կարծիք կազմեցիր Մելիքի մասին. ինչպիսի՞ն էր նա, բնութագրիր:

Նա չար էր, բոլորին ստիպում էր իր թրի տակով անցնել:

1. Կազմիր  հարցեր և առաջադրանքներ այս հատվածի վերաբերյալ:

Ինչու էին բոլոր Սասունի բնակիչները Մելիքի թրի տակով անցնում:

Գրիր անծանոթ բառերը:

Գրիր քեզ դուր եկած հատվածը:

Սասունցի Դավիթը

II

  Էսպես, ահավոր առյուծի նըման,

Սասմա սարերում նըստած էր իշխան
Քառասուն տարի։ Քառասուն տարում
«Ա՜խ» չէր քաշել նա դեռ իրեն օրում.
Բայց հիմի, երբ որ եկավ ծերացավ,
Էն անահ սիրտը ներս սողաց մի ցավ։
Սկըսավ մըտածել դյուցազուն ծերը.
— Հասել են կյանքիս աշնան օրերը,
Շուտով սև հողին կերթամ ես գերի,
Կանցնի ծըխի պես փառքը Մըհերի,
Կանցնեն և՛ անուն, և՛ սարսափ, և՛ ահ,

Իմ անտեր ու որբ աշխարքի վըրա
Ոտի կըկանգնեն հազար քաջ ու դև․․․
Մի ժառանգ չունեմ՝ իմ անցման ետև
Իմ թուրը կապի, Սասուն պահպանի․․․
Ու միտք էր անում հըսկան ծերունի։

III

  Մի օր էլ՝ էն գորշ հոնքերը կիտած,
Երբ միտք էր անում, երկընքից հանկարծ
Մի հուր֊հըրեղեն հայտնըվեց քաջին,
Ոտները ամպոտ կանգնեց առաջին։
— Ողջո՜ւյն մեծազոր Սասմա հըսկային․

Քու ձենը հասավ աստըծու գահին,
Ու շուտով նա քեզ մի զավակ կըտա։
Բայց լավ իմանաս, լեռների՛ արքա,
Որ օրը որ քեզ ժառանգ է տըվել,
Էն օր կըմեռնեք քու կինն էլ, դու էլ։
— Իր կամքը լինի, ասավ Մըհերը.
Մենք մահինն ենք միշտ ու մահը մերը,
Բայց որ աշխարքում ժառանգ ունենանք,
Մենք էլ նըրանով անմեռ կըմընանք։
  Հըրեշտակն էստեղ ցոլացավ նորից,

Ու էս երջանիկ ավետման օրից
Երբ ինը ամիս, ինը ժամն անցավ,
Առյուծ֊Մըհերը զավակ ունեցավ։
Դավիթ անվանեց իրեն կորյունին,
Կանչեց իր ախպեր Ձենով Օհանին,
Երկիրն ու որդին ավանդեց նըրան,
Ու կինն էլ, ինքն էլ էն օրը մեռան։

Задание

Прочитайте. Выделите цветом глаголы настоящего времени.

Уж тает снег, бегут ручьи,
В окно повеяло весною…
Засвищут скоро соловьи,
И лес оденется листвою!

Найдите глагол прошедшего времени.
День только что начинался. По бледному голубому небу,точно клочьями,повисли мохнатые пушистые облака. Над садом легой дымкой стоял туман . Солнце еще не поднялось,но земля уже ожидала его появления. 

Найдите глаголы которые стоят в будущем времени
Когда в солнечное утро, летом, пойдёшь в лес, то на полях, в траве, видны алмазы. Когда подойдёшь ближе и разглядишь, что это такое,то увидишь, что это капли росы собрались в треугольных листах травы и блестят.

1. Ավելացրու բառեր, որոնք պատասխանեն ինչպիսի՞ հարցին:

Երկար ճանապարհ

անհամ ձուկ

հպարտ նավաստի

հետաքրքրաշարժ արկած

2. Մեկ բառով գրիր՝

արծաթով պատված-արծաթապատ
կարճ հասակ ունեցող-ցածրահասակ
կանգ առնել-կանգնել
միտք անել-մտածել
արծաթով պատված-արծաթե

3.Շարունակիր ասացվածքները՝

Ով ինչ անի, իրեն կանի :

Ինչ որ ցանես,այն էլ կանես :

Թրի կտրածը կլավանա, լեզվի կտրածը չի լավանա:

4.Ինքդ բացատրիր հետևյալ բառերը՝

Քարաշեն-քարով
անուշա համ-քաղցրահամ
ծաղկազարդ-ծաղիկներով
անտուն-անօգնական

5.Գրի՛ր տրված բառերի հականիշները:

լույս-մութ
խելացի-անխելք
խոսել-լռել
բարի-չար
ամեն ինչ-
օգուտ-վնաս

6.Տեքստում ինչպե՞ս է նկարագրված մեծ ձուկը:

Ձուկը մեծ էր, տգեղ էր, չար էր, ծեր էր:

7.Ինչո՞ւ նավը հայտնվեց ձկան փորի մեջ՝

ա) Նավաստիները չէին նկատել ձկանը:

բ) Ձուկը սոված էր և կուլ տվեց նավը:

գ) Ձուկը ջուր խմեց, ջրի հետ նավն էլ հայտնվեց փորի մեջ:

դ) Պատճառը նշված չէ:

 8.Ի՞նչ առաջարկ արեց հեղինակը ձկան փորում վաղուց գտնվողներին, որ կարողանան դուրս գալ ձկան փորից:

Հեղինակն առաջարկեց երկու ամենամեծ նավերի կայմները կապել և ուղղել ձկան ծնոտին, որ ձուկը չկարողանա բերանը փակել:

 9.Նավաստիներն ինչո՞ւ կայմերը թողեցին ձկան բերանում:

Որ բաց մնա և նավեր չհայտնվեն բերանի մեջ նավեր:

 10.Ստեղծագործական աշխատանք

Գրի՛ր շարադրություն «Եթե ես հայտնվեի ձկան փորի մեջ» վերնագրով:

Մի անգամ ծովում լողալիս հանդիպեցի ձկան, որն ինձ կուլ տվեց: Ձկան բերանում կար մի թունավոր նյութ, որը փակ վիճակում էր գտնվում: Թույնի շիշը վերցրի, հանեցի խցանը և լցրի ձկան որովայնը: Ձուկը բերանը բացեց, և ես դուրս եկա այնտեղից: Սկզբում ես չգիտեի դեպի ուր լողալ ծովի ափ հասնելու համար, բայց այդ պահին հայտնվեց մի դելֆին և ինձ տարավ ծովի ափ, որտեղ ես պատմեցի իմ ընկերներին ինձ հետ կատարվածի մասին: Այդ դելֆինը կրկին եկավ ծովի ափ, որտեղ ես ընկերներիս հետ էի խաղում, ու մենք ընկերացանք: Ամեն օր դելֆինը գալիս էր ծովի ափ, որտեղ ես նստում էի նրա մեջքին, և նա ինձ տանում էր ծովի խորքերն ու ցույց տալիս դրա գանձերը: Մի անգամ մեր դիմաց հայտնվեց մի կետ, որը մեր հետևից էր ընկել և ցանկանում էր ուտել: Դելֆինն ինձ հասցրեց ափ, կետին շպրտեց այնտեղ և այնքան մնաց կետը ափին, որ սատկեց՝ այդպիսով փրկելով մեր կյանքը:

1.Տեքստի չորս բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դու՛րս գրիր այդ բառերը՝   լրացնելով բաց թողած տառերը:

զվար□-զվարթ

քա□ցր-քաղցր

 ի□ավ-իրավ

վերադար□ել-վերադարձել

2.Ի՞նչ է նշանակում ծղրտալով բառը.

ա/ ծիծաղելով
բ/ թռչկոտելով
գ/ճչալով
դ/ մկկալով

ճչալով

3. Դու՛րս գրիր տեքստում ընդգծված բառերը ̀ դիմացը  գրելով  դրանց  հոմանիշները  (իմաստով մոտ  բառեր):

Դիպված-դեպքի

Զվարթ-ուրախ 

Ակնթարթ-վայրկյանին

Սուր-զիլ

3. Տեքստից դու՛րս գրիր եզակի թվով չորս գոյական (առարկա ցույց տվող բառ) և դարձրու՛ հոգնակի:

Օրինակ՝ ծառ-ծառեր

դուռ-դռներ

բույն-բներ

օճորք-օճորքներ

կտուր-կտուրներ

5.Դու՛րս  գրիր տեքստում փակագծերի մեջ  դրված բայերը (գործողություն ցույց տվող բառեր) և  դիմացը գրի՛ր անհրաժեշտ ձևերը  (համապատասխանեցրո՛ւ տեքստին):

Պատահել-պատահեց

հայտնվել-հայտնվեց

Շտապել-շտապեց

Կատարվել-կատարվեց

6. Տեքստում ընդգծված նախադասության մեջ բաց է թողած կետադրական նշան: Լրացրո՛ւ:

Ստորակետը

7.Դու՛րս գրիր ստեղծագործության գլխավոր իմաստն արտահայտող նախադասությունը:

Շատ տարիներ են անցել, բայց ես չեմ մոռանում այն գարնան իրիկունը, երբ ես առաջին անգամ իմացա, որ ծիծեռնակի մայրն էլ մայր է, ու սիրտն էլ սիրտ է, ինչպես մերը:

8.Ի՞նչ սովորություններ ունեն ծիծեռնակները:

Որ իրենց ձագերին խնամում էն պաշտպանում է:

9.Ծիծեռնակի ո՞ր ճուտը կատվի զոհը դարձավ.

ա/ամենից փոքԵրը կամ ամենից անկարգը

բ/ ամենից անվախը կամ ամենից չարաճճին

գ/ ամենից մեծը կամ ամենից հնարամիտը

դ/ ամենից անզգույշը կամ ամենից սովածը

Ամենից փոքրը:

10.Ի՞նչ պատահեց ծիծեռնակին, երբ տեսավ դատարկ կատվին.

ա/թռավ-գնաց, որպեսզի կերակուր բերի

բ/ հանգիստ նստեց ծառի ճյուղին

գ/ քարի կտորի նման ցած ընկավ ճյուղից

դ/ ծլվլում էր երդիկին

Գ հատվածը

11.Ինչո՞ւ երեխաները չկարողացան փրկել ծիծեռնակի ձագին:

Ամբարը մտավ:

12.Վերականգնի´ր «քանդված» առած-ասացվածքները:

Գիտունի հետ քար քաշիր,               սուտը աշխարհը կքանդի

Լեզուն չլիներ,                                      խրատն ինչ կանի չարին

Անձրևն ինչ կանի քարին,                  ագռավները աչքերը կհանեին

Մինչև ճիշտը գա,                                 անգետի հետ փլավ մի կեր

13. Ղազարոս Աղայանը ծիծեռնակների մասին ունի մի բանաստեղծություն «Հիշողություն» վերնագրով, կարդա այդ բանաստեղծությունը:

1.Բառերը բաժանիր բաղադրիչների, ապա նշիր տեսակը ըստ կազմության՝  ամառային,  հուշանվեր, ակնոց, կարիճ, արկղ, տարեկան, ամսական, ձեռագիր, հնչյունաբանական, մայրաքաղաքային, ձկնորս, վախկոտ, ժողով, տնային, ամառանոց, անվաչմուշկ,  բարձր, կառապան, որսորդ, պատուհան:

Օրինակ՝ ամառ+ային-ածանցավոր բառ

Հուշանվեր- հուշ+ա+նվեր-բարդ բառ

Ակնոց-ակն+ոց-ածանցավոր բառ

Կարիճ-պարզ բառ

Արկղ-պարզ բառ

Տարեկան-տարի + ական-ածանցավոր բառ

Ամսական-ամիս + ական-ածանցավոր բառ

Ձեռագիր-ձեռ + ա + գիր-բարդ բառ

Հնչյունաբանական-հնչյուն + ա + բան + ական-բարդ ածանցավոր

մայրաքաղաքային-մայր + ա քաղաք + ային-բարդ ածանցավոր

Ձկնորս-ձուկ+որս-բարդ

վախկոտ-վախ կոտ-ածանցաավոր բառ

ժողով-պարզ բառ

տնային-տուն +ային-ածանցավոր բառ

ամառանոց-ամառ + անոց-ածանցավոր բառ

անվաչմուշկ-անիվ ա չմոշկ-ածանցավոր բառ

բարձր-պարզ բառ

կառապան-կառք + ա + պան-բարդ

որսորդ-պարզ

պատուհան-պարզ

2.Եթե հնարավոր է՝ ցո՛ւյց տուր բառը կազմող մասերը:

Օրինակ՝ գրասեղան — գր (գիր) + ա + սեղան:
Պահարան — պահ + արան:
Դուռ — չի բաժանվում:

Բանջար+անոց,

աշակերտ — չի բաժանվում

աշակերտական -աշակերտ+ արան 

զլխավոր-գլխ գլուխ ավոր

կարմիր

դաշտամուկ-դաշտ ա մուկ

հյուր

հարստություն-հարստ հարուստ ություն

կերառատ-կեր առատ

վտանգ

3.Բառերը բաժանիր բաղադրիչների՝ յուրաքանչյուրի դիմաց նշելով բառի տեսակը ըստ կազմության՝

 այսօր-այս օր բարդ բառ

աշխույժ-պարզ բառ

մայրաքաղաքային-մայր ա քաղաք ային բարդ ածանցավոր

ականջօղ- ականջ օղ բարդ բառ

հառաչան-հառաչ ան

անտուն-ան տուն ածանցավոր

աղբ-պարզ

կարգապահություն-կարգ ա պահ ություն բարդ ածանցավոր

Хороший поступок

Дополнительная работа։
Знакома ли вам такая ситуация?

Да.
Как бы вы поступили на месте Танечки?

Я тоже одолжила место старшим.